Φυσική Αγωγή και Περιβαλλοντικός Εγγραμματισμός

Το μάθημα της φυσικής αγωγής είναι μια ευκαιρία για τους μαθητές όλων των ηλικιών να αναπτύξουν κινητικές δεξιότητες, να καλλιεργήσουν τις φυσικές τους ικανότητες και να ενισχύσουν την υγεία τους. Η σωματική ανάπτυξη, η ψυχική και η πνευματική καλλιέργεια των παιδιών αποτελούν αξιόλογο μέρος του εκπαιδευτικού έργου. Επίσης, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι μέσω της φυσικής αγωγής επιτυγχάνεται η ουσιαστική επαφή των παιδιών με το περιβάλλον και τη φύση, αλλά αυτό δεν ισχύει στις σύγχρονες εκπαιδευτικές δομές. Στην Ελλάδα τα περισσότερα συγκροτήματα συστεγάζουν περισσότερα από δύο σχολεία όπου παιδιά κι έφηβοι συνωστίζονται κι αναγκάζονται να συνυπάρχουν. Οι χώροι που επιλέγονται είναι ακατάλληλοι με κυρίαρχο στοιχείο το μπετόν ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχουν γύρω δέντρα ή λουλούδια. Κατά τους χειμερινούς μήνες το μάθημα πρέπει να πραγματοποιείται υπό ορισμένες προϋποθέσεις π.χ. μια από αυτές είναι και η ύπαρξη ειδικά εξοπλισμένου γυμναστηρίου. Δυστυχώς, στη χώρα μας οι παραπάνω προτάσεις θεωρούνται ιδιαίτερες απαιτήσεις κι όχι αυτονόητες συνθήκες. Αν όμως, ερευνούσαμε ποια είναι η σχέση της φυσικής αγωγής τόσο με την οικοδόμηση περιβαλλοντικού εγγραμματισμού όσο και με τη διαμόρφωση της συνείδησης του πολίτη, θα αντιλαμβανόμασταν την ανάγκη για αναβάθμιση του μαθήματος. Οι βασικοί άξονες της φυσικής αγωγής περιστρέφονται γύρω από τα εξής: Το σώμα: οι γνώσεις των παιδιών γύρω από τη σύσταση, τη λειτουργία και τις δυνατότητες του σώματος είναι ελάχιστες. Στην εποχή μας αυτή η άγνοια σε συνδυασμό με τις νέες διατροφικές συνήθειες και τις κλιματικές αλλαγές θέτει πολλές φορές την υγεία των ανθρώπων σε κίνδυνο. Η παχυσαρκία παρουσιάζεται ως πρόβλημα από την παιδική κιόλας ηλικία ενώ το σχολείο δεν έχει λάβει θέση απέναντι σε τέτοια σοβαρά ζητήματα. Το μάθημα της φυσικής αγωγής αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τους μαθητές να έρθουν αντιμέτωποι με την ποιότητα της διατροφής τους και να την τροποποιήσουν. Η φυσική κατάσταση των εφήβων επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες κινδύνους για τους οποίους οι νέοι δεν είναι πάντα ορθά ενημερωμένοι. Οι εξαρτησιογόνες ουσίες και το αλκοόλ επηρεάζουν σημαντικά την ψυχοσωματική ανάπτυξη των μαθητών. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε την έξαρση νεανικής παραβατικότητας, θα αντιληφθούμε ότι το έργο της φυσικής αγωγής καθορίζει την προσωπικότητα των πολιτών. Το ομαδικό πνεύμα: μέσα από το παιχνίδι οι μαθητές ανακαλύπτουν την πειθαρχία στους κανόνες, τη συνεργασία, την ευγενή άμιλλα. Αποκτούν δεξιότητες χρήσιμες για την ενήλικη ζωής τους.Στο αναλυτικό πρόγραμμα προβλέπεται η διδασκαλία κλασσικού αθλητισμού, ομαδικών παιχνιδιών, παραδοσιακών χορών. Παρόλα αυτά όμως, η φυσική αγωγή δεν αφορά μόνο αγωνίσματα κι αθλήματα, ο βασικός πυρήνας της πρέπει να είναι ο ανθρώπινος οργανισμός. Μέσα από αυτόν επιτυγχάνεται η σύνδεση με τον περιβαλλοντικό εγγραμματισμό. Γνωρίζοντας τις ανάγκες και τη λειτουργία του σώματος οι άνθρωποι απαιτούν προστασία του περιβάλλοντος και διεκδικούν αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.Ολοκληρώνοντας χρειάζεται να επισημανθεί ότι ανάλογους τρόπους οικοδόμησης περιβαλλοντικού εγγραμματισμού μπορούν να αναγνωρίσουν ή να δημιουργήσουν οι εκπαιδευτικοί πιο εύκολα σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αντίθετα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να επισημάνει κανείς ότι, αν και έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα στον εμπλουτισμό της θεματολογίας διαφόρων μαθημάτων τα τελευταία χρόνια, ωστόσο υπάρχουν ακόμα μεγάλα εμπόδια στην καλλιέργεια του περιβαλλοντικού εγγραμματισμού. Η πλειοψηφία των μαθητών που φοιτούν στα γυμνάσια και τα λύκεια της χώρας μας αφιερώνουν τον ελεύθερό τους χρόνο σε φροντιστήρια, ξένες γλώσσες, μουσική, αθλητισμό. Όλα τα παραπάνω θεωρούνται βασικά από τους γονείς, οι οποίοι πιστεύουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα αδυνατεί να τα καλύψει. Συνεπώς η απουσία των μαθητών δεν οφείλεται σε έλλειψη ενδιαφέροντος αλλά στην αδυναμία τους να συμπεριλάβουν κι άλλες ασχολίες στον ελάχιστο χρόνο τους. Με την είσοδό τους στο λύκειο η κατάσταση επιδεινώνεται. Μπορεί σε αυτή την ηλικία οι έφηβοι να συγκινούνται από οράματα, αξίες και κοινωνικές αλλαγές, στην πραγματικότητα όμως προτιμούν να επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στον απώτερο στόχο τους, την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από τις παραπάνω παρατηρήσεις αντιλαμβάνεται κανείς ότι η οικοδόμηση του περιβαλλοντικού εγγραμματισμού στηρίζεται στη φιλοσοφία του εκπαιδευτικού μας συστήματος, στο σχεδιασμό και την οργάνωση των εκπαιδευτικών δομών.
Πηγή: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΑΤΙ 2010 ΣΙΑΜΑΓΚΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ